این جشنواره با هدف کشف استعدادهای درخشان نوجوانان و جوانان علاقه‌مند به فیلمسازی با رویکرد توسعه محله‌ای و ارج نهادن به هویت محلات طی 137 روز در قالب برنامه‌های اوقات فراغت به اجرا در آمده بود.
به گزارش روابط عمومی معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، نخستین جشنواره فیلم محله دارای دو بخش بود که بخش نخست آن به آموزش 4 هزار نوجوان و جوان علاقه‌مند به فیلمسازی محلات، در سه سرفصل کارگردانی، تصویر برداری و فیلمنامه نویسی، توسط فارغ‌التحصیلان رشته سینما و معرفی شده از سوی انجمن سینمای ایران اختصاص داشت.
بخش دوم جشنواره نیز شامل تولید فیلم توسط دانش آموخته‌گان می‌شد که در این بخش 200 فیلم با دو زمان 137 ثانیه‌ای و فیلم‌های کوتاه تا 5 دقیقه، به صورت مستند، داستانی و تجربی تولید شد و پس از بازبینی فیلم‌ها، 137 اثر برای شرکت در بخش اصلی جشنواره که کارگاه‌های تولیدی نخستین جشنواره فیلم محله بود به بخش مسابقه راه یافت.
همچنین از بین فیلم‌های آزاد که توسط مراکز گوناگون تولید و به دبیرخانه جشنواره ارسال شد 39 اثر انتخاب و در صف داوری قرار گرفتند و در پایان 4 اثر از بخش آزاد و 6 اثر از بخش کارگاه‌های تولیدی توسط هیات داوران برگزیده شدند و دو جایزه ویژه نیز از سوی ستاد برگزاری جشنواره به یک مادر شهید (بازیگر یکی از فیلم‌ها) و تنها فیلمساز ناشنوای جشنواره اهدا شد.
پیام شهردار تهران به فیلمسازان جوان محلات
شهرداری تهران در پیامی به مناسبت برگزاری نخستین جشنواره فیلم محله که توسط مهرداد حاجی‌خانی قرائت شد، فرهنگ محله را گنجینه‌ای پربها دانست که باید با حفظ و سپردن آن به آیندگان، سلامت پیکر جامعه و تکامل آن تضمین شود.
دکتر محمد باقر قالیباف در بخشی از این پیام عنوان کرد: محله‌ها حافظ خاطرات ما هستند و حافظه شهر و دیارمان، حافظه‌ای با سلول‌هایی به ظاهر پیر اما توانمند، که می‌توانند ما را در ثبت فرهنگ بومی شهر یاری دهند.
به گفته وی حفظ این گنجینه میسر نیست مگر به همت آنانی که چشمی بینا، گوشی شنوا و دستی توانا دارند و چه چشمی بیناتر و چه گوشی شنواتر و چه دستی توانمندتر از دست هنرمند.
در بخش دیگری از پیام شهردار تهران آمده است: در لابه‌لای آجر کهنه‌های هر محله هزاران هزار آواز و نجوا نهفته و بر سنگفرش کوچه‌های هر محله، هزاران هزار جای پای کوچک و بزرگ نقش بسته است، که هر آوا، نشان از قصه‌ای و هر نقش پا، حکایت از سر گذشتی دارد، حکایت دوران انقلاب، اعزام شقایق‌هایی به جبهه‌های دفاع از کیان اسلامی، تشییع لاله‌ها، بازگشت آزادگان سربلند و قصه روز و شب‌های نماز و مناجات در مسجد محله، جست‌وخیز کودکانه در کوچه پس کوچه‌های محل، زمین خوردن‌ها و دوباره ایستادن‌ها.
وی در خاتمه خطاب به فیلمسازان جوان نخستین جشنواره فیلم محله تاکید کرد: پس، با دست‌های هنرمندتان زمین و زمان را در محله‌ها بکاوید و گنجینه‌های فرهنگ را بیرون کشید تا هنر و فرهنگ سرزمین کهنسال و پرشکوه‌مان ایران را ارج گذاشته باشید.
احیای هویت محلات و استراتژی مدیریت شهری
در ادامه این مراسم معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران نیز ضمن گرامی داشت یوم‌الله 13 آبان و تجلیل از شهدا، به نوجوانان و جوانان هنرآموزی که پس از طی مراحل آموزشی، موفق به خلق آثار ارزشمندی شدند تبریک گفت و افزود: صاحبنظران در بیان مفهوم محله تعابیر مختلفی دارند اما همه روی دو شاخص شامل نزدیکی و مجاورت مکانی و وجود ارتباط معنی‌دار بین ساکنان در فضایی فرهنگی بومی خودی که در چارچوب هنجارهای دینی شکل می‌گیرد به عنوان شرط لازم و کافی شکل‌گیری محله و زندگی همسایگی تاکید دارند.
احمد نوریان با تصریح بر اینکه در گذشته، شهر تا قبل از تبدیل شدن به کلانشهرها، براساس ساختار محله شکل می‌گرفت، اضافه کرد: به تدریج به واسطه سیر مهاجرت‌های بی‌رویه، توسعه شهر، احداث بزرگراه‌ها و کارخانجات در حاشیه شهرها و...، حیات اجتماعی محله‌ای دستخوش تغییراتی شد و آثار و پیامدهای منفی مانند تضعیف روابط و مناسبات اجتماعی، تعدیل حس تعلق اجتماعی و مشارکت شهروندان در فعالیت‌های شهری و غیره را به همراه داشت.
به اعتقاد وی هر اقدامی که تعلق مردم به شهر و محله را ارتقا بخشد و مشارکت اجتماعی را افزایش دهد و همچنین موجب تقویت روحیه تعاون، همکاری، تعاملات اجتماعی، مسوولیت پذیری شود در انسجام بخشی محلات و ارتقای سرمایه‌های اجتماعی تاثیر داد.
معاون اجتماعی شهردار تهران با تاکید بر اینکه مدیریت شهری احیای هویت محلات را به عنوان یک استراتژی در دستور کار خود قرار داده و برنامه‌ریزی‌ها و ساماندهی زیر ساخت‌های اجتماعی و تخصیص اعتبارات نیز در همین راستا است به طور مثال در موضوع اوقات فراغت که جشنواره فیلم محله بخشی از آن است بودجه جداگانه‌ای برای 370 محله تهران پیش‌بینی شد.
به گفته وی در این نگاه مشارکت معنی‌دار شهروندان در اداره محلات و نزدیکی آ‌نها با مدیریت شهری حائز اهمیت است و مهمتر از همه سهم و نقش جوانان به عنوان میراث دار واقعی در بحث انتقال فرهنگ و غیره بسیار مهم است.
نوریان تصریح کرد: جشنواره فیلم محله در کنار غنی‌سازی اوقات فراغت و پرورش استعدادها در عرصه هنری به دنبال ارتقای حس تعلق به محله ماندن احساس تعلق به خانه در بین نوجوانان است، لذا نگاه این قشر به شهر و محله آن هم به صورت مستند برای مدیریت شهری ارزشمند است زیرا زشت و زیبای محلات را به تصویر خواهند کشید.
وی در خاتمه عنوان داشت: فیلم‌های تهیه شده در محله در جشنواره‌های منطقه‌ای با محوریت شهرداری هر منطقه شرکت داده خواهد شد و ازتمامی فیلم سازان تقدیر می‌شود.
دکتر علی اصغر محکی، داور بخش فیلم‌های آزاد نخستین جشنواره فیلم محله نیز طی سخنانی تولیدات جشنواره را با توجه به تجربه کم سازندگان آن، تحسین کرد و افزود: فیلم‌های ساخته شده فراتر از انتظار گروه داوران بود زیرا زشتی‌ها و زیبایی‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات، خوشی‌ها و ناخوشی‌های محلات، به شکل زیبایی به تصویر کشیده شد و با این اقدام نوعی مستندسازی از وضعیت محلات تهران با نگاه تیز بین نسل آینده صورت گرفت.
به گفته این استاد دانشگاه، جشنواره مذکور فرصت خوبی برای انتقال تجربیات و برقراری ارتباط فرهنگی بین نسل جدید علاقمند به فیلمسازی با نسل قدیم آن است تاثیر چنین ارتباطی را در توسعه فرهنگ محلات تهران شاهد خواهیم بود.
پشت صحنه فیلم محله
در پشت صحنه فیلم محله شاهد استقبال چشم‌گیر و گسترده دوستداران، پیشکسوتان و نونهالان عرصه سینما و فیلمسازی اعم از حرفه‌ای‌ها و غیر حرفه‌ای‌ها بودیم به طوری که نه تنها صندلی خالی برای نشستن نبود در اواسط برنامه دیگری جای خالی برای ایستادن هم پیدا نمی‌شد.
با آمدن مجری برنامه آقای حبیب رضایی بر روی جایگاه، حاضران در سالن با شور و هیجان زیادی به یاد نقش و بازی زیبای وی در فیلم آژانس شیشه‌ای، شروع به دست زدن کرده و جوان‌ترهای مجلس نیز با سوت زدن ابراز علاقه می‌کردند.
حضور بزرگان عرصه سینما و فیلمسازی از قبیل خسرو شکیبایی، حمید جبلی، کیومرث پوراحمد، کمال تبریزی، محمد آفریده، رحمانیان، رضا بابک و ... ضمن اینکه به مراسم رنگ و بوی هنری بخشید موجب دلگرمی و اعتماد به نفس فیلمسازان آماتور محلات برای ادامه کار نیز شد.
بازار امضا گرفتن‌ها و گپ و گفت فیلمسازان نوجوان و جوان با بزرگان سینما و تلویزیون نیز داغ بود.
خسرو شکیبایی که سخنانش با ابراز احساسات طولانی حاضران همراه بود در بخشی از این سخنان خطاب به جانبازان جنگ تحمیلی گفت: به هیچ وجه نباید احساس غربت کنید زیرا همه ما می‌دانیم اگر شما نبودید ما هم امروز اینجا نبودیم.
شهردار تهران به یک مادر شهید که با 80 سال سن، نقشی را در یکی از فیلم‌های جشنواره بازی کرد حج عمره هدیه کرد.
سن و سال سه نوجوانی که فیلم ایست را ساخته بودند به قدری پایین بود که به قول حبیب‌رضایی (مجری برنامه) مجموع سنین هر سه نفر به 25 سال هم نمی‌رسید، تعبیر خسرو شکیبایی نیز از فیلم ایست این بود که به شکل زیبایی، نازیبایی به تصویر کشیده شد.
حمید جبلی به فیلمسازانی که جایزه نگرفته‌اند دلگرمی داد و گفت: قصه نخورید بنده نیز 8 بار نامزد بهترین بازیگر در جشنواره فیلم فجر شدم ولی هر بار خسرو شکیبایی برنده شد.
یکی از فیلم‌های جشنواره که پخش آن موجب شد اشک‌های زیادی در چشم‌ها حلقه ببندد مربوط به مادر شهیدی بود که هر هفته از کرج به بهشت زهرا (س) آمده و آش نذری پخته و بین مردم توزیع می‌کرد.
میکروفن جایگاه سخنرانی نیز به تنهایی فیلم کوتاه طنز گونه‌ای را برای حاضران به نمایش گذاشت به طوری که ارتفاع آن برخی را مجبور به سخنرانی با ایستادن بر روی پنجه‌های پا کرده و یا برخی دیگر مانند کیومرث پوراحمد را مجبور به خم کردن گردن یا زانوها می‌کرد البته محمد رحمانیان از ستاد برگزاری جشنواره که میکروفن را برای قد او تنظیم کرده بودند تشکر کرد.
آقای رجبی معمار مدیر شبکه 5 سیما نیز در این مراسم قول داد منتخب‌های جشنواره در این شبکه پخش شوند.
تنها فیلمساز ناشنوا جشنواره نیز با نوشتن متنی که در جایگاه قرائت شد ضمن تقدیر از شهرداری تهران به خاطر برگزاری جشنواره، گفت: بنده بلد نیستم حرف بزنم یا خوب بنویسم ولی به سینما علاقه دارم و از وزارت فرهنگ و ارشاد می‌خواهم که برای ما کر و لال‌ها چنین امکانی را فراهم کند.
